Modernizm w sztuce to fenomen, który zmienił sposób patrzenia na dzieła sztuki. Najbardziej rozpoznawalnymi atrybutami modernizmu były reinterpretacja tradycji i konwencji oraz odważne eksperymentowanie z nowymi formami. Przeczytaj nasz artykuł i poznaj charakterystyczne cechy modernizmu!
Modernizm – definicja i cechy
Termin modernizmu odnosi się do wielu tendencji artystycznych, które pojawiły się pod koniec XIX wieku. W Polsce często określa się je jako Młodą Polskę lub jako zbiór poglądów i działań bardziej ograniczonych do czasów między 1890 a 1900 rokiem. Ten okres cechowała niepokorna postawa oraz starań o poszukiwanie indywidualnego stylu, a także szeroka krytyka wobec poprzednich epok.
Modernizm to postawa sprzeciwu wobec tradycji, z którą związany był pozytywizm, filozofia i estetyka epoki. Postawiono w wątpliwość skuteczność nauki do odpowiedzi na pytania egzystencjalne oraz wartość artystyczną jej dorobku. Przeciwstawiono się realizmowi i naturalizmowi uznając prawa twórcze indywidualistom, dopuszczającym przejawianie siebie poprzez ekspresje emocji oraz pragnień. Wspierano symbolizm, estetyzm, ekspresjonizm i impresjonizm.
Kryzys wartości, religii, rodziny i nauki prowadził do dekapitacji tego, co mieszczańskie. Rozwój tej warstwy społecznej był postrzegany jako powód upadku wielu ideałów. W odpowiedzi na masowe zakłamanie moralne i zdominowanie przez utylitaryzm oraz nastawienie na bogacenie się artyści buntowali się przeciwko tym procesom i ich symbolom. Wyrazem takich uczuć bywał dekadentyzm – skrajna forma ekspresji pogardy dla ruchu mieszczańskiego.
Dekadentyzm jest ważnym elementem modernizmu, który określa się zniechęceniem, rozczarowaniem i lękiem przed nieuchronną zagładą. Jednocześnie życie i sztuka były przesiąknięte poczuciem beznadziejności, a artyści odczuwali swoje ograniczenia w tworzeniu poprzez strach przed śmiercią. Zbliżanie się końca wieku sprawiało, że Europejczycy postrzegali je jako upadek cywilizacji. Wszechobecne pesymistyczne nastroje skutkowały pustkami i niestabilnością jutra.
Przeczytaj też: Kubizm – cechy.
Nowatorstwo modernizmu to przede wszystkim eksperyment z połączeniem różnych dziedzin sztuki i tradycji, który miał na celu stworzenie nowego, unikalnego stylu. Przyczynił się do powstania ruchu artystycznego, którego celem było wykorzystanie elementów gotyku, klasycyzmu, baroku oraz romantyzmu w połączeniu z rodzimym folklorem. W ten sposób twórcy modernizmu udało się stworzyć nowe formy sztuki, które zyskały uznanie i popularność na skalę międzynarodową.
Może Cię zainteresować: Cechy surrealizmu.
Przykłady obrazów i rzeźb modernistycznych
Głównymi przedstawicielami sztuki modernistycznej z zakresu malarstwa są Paul Sérusier, Gustav Klimt, Paul Gauguin, Juan Gris. W Polsce nurt ten reprezentował m.in. Kazimierz Malewicz. Jedną z bardziej znanych rzeźb z kolei jest Fontanna autorstwa Marcela Duchampa, Sprawdź też: Naturalizm – cechy.